Bovenstaande afbeeldingen: 3D-aanzicht (links) en Frontaal-aanzicht (rechts)
Top
Wanneer een spot recht boven een acteur gehangen wordt, om hem recht van boven aan te lichten, komt hij te staan in top-licht. De schaduwwerking is dan volledig naar beneden, waardoor veel van het lichaam van de acteur in het donker blijft, hij staat als het ware in zijn eigen schaduw. De delen van het gezicht die dan nog te zien zijn, zijn naast het schedeldak alleen die delen, die van bovenaf gezien nog uitsteken. Dat is dan de neus, met daarbij vaak de oren. Of andere delen nog zichtbaar zijn hangt verder af van de bouw van het gezicht.
Wordt de spot niet precies boven de acteur gehangen, maar iets naar voren, dan spreken we van een "vijf graden top" of een "tien graden top", afhankelijk van hoe ver de spot naar voren komt te hangen. Doordat de spot dan iets van voren komt zal wat meer van het gezicht te zien zijn, het schedeldak met kapsel kan dan niet meer alles afdekken. De acteur blijft beter herkenbaar, hoewel we nog steeds te maken hebben met een sterke schaduwwerking, die vooral opvalt bij de oogkassen. De ogen van de acteur blijven in de schaduw, een effect dat vaak als hinderlijk wordt ervaren. Daarom wordt vaak bij een meer toppende belichting nog een "invulfront" gebruikt. De spots hiervan komen laag in, soms schijnen ze bijna recht van voren op de acteur. Met behulp van dit invulfront kunnen dan de ergste schaduwen van het toplicht een beetje "weggewerkt" worden. Met name de ogen en oogkassen worden daardoor meer zichtbaar.
Toplicht wordt vooral gebruikt voor bijzondere effecten of situaties. Wanneer iemand bijvoorbeeld vlak voor een voorwerp staat dat niet in het licht mag staan, terwijl de acteur wel belicht moet worden, wordt vaak toplicht gebruikt als onderdeel van de belichting. Ook het maken van de zogenaamde "straatjes", banen licht die scherp afgekaderd zijn, kan bijna niet zonder toplicht gemaakt worden. Het toplicht zorgt dan vooral voor de duidelijke contouren van de baan, vaak wordt daarnaast een soort invulfront gebruikt om de binnenste delen van het strak uitgelichte gebied goed uit te doen komen, en om hinderlijke schaduwwerkingen te voorkomen.
Wanneer een acteur in een belichting komt te staan met alleen maar toplicht, komt hij in een onnatuurlijke sfeer terecht. De belichting van boven duwt hem als het ware neer, hij lijkt kleiner te worden, nietiger. Zorgt een belichting vanaf de vloer er voor dat iemand groter werd, haast goddelijker of duivelser, een topbelichting zorgt er voor dat de nietigheid van het personage benadrukt wordt. Door de diepe schaduwen rond de ogen kan een personage dan al snel als een dode gezien worden, een dode die rondwaart door het dodenrijk. Door goed te werken met deze effecten van de belichting kunnen dus een godheid en een dode naast elkaar op het toneel gebracht worden, waarbij zonder al te veel extra middelen de onderlinge verhoudingen tussen die twee duidelijk worden.
Toplicht kan tenslotte ook gebruikt worden als noodzakelijkheid: wanneer iemand zich ver verheft boven het toneel, of op en neer gelaten wordt aan tuigage of op een andere manier, dan is de eenvoudigste manier om er voor te zorgen dat de acteur in het licht blijft het geven van een toplicht. Wanneer er op een andere wijze dan belicht moet worden zijn er al snel veel spots nodig die op allerlei plaatsen "doorslaan", dus andere, achterliggende plaatsen belichten, of moet gebruik gemaakt worden van een volgspot.
Bovenstaande afbeeldingen: 3D-aanzicht (links) en Frontaal-aanzicht (rechts)
Bovenstaande afbeeldingen: Zij-aanzicht (links) en Boven-aanzicht (rechts)
Pagina verder: Verschillende invalshoeken en hun sferen: Recht van Achteren
Overzichtspagina: Verschillende invalshoeken en hun sferen
of:
Terug naar Inhoudsopgave